Risicogebieden vier maal zo klein door innovatieve aanpak
70 jaar oude blindgangers
Zeventig jaar na WOII worden er jaarlijks nog meer dan 3000 explosieven gevonden in de Nederlandse bodem. Het gaat vaak om zogenaamde ‘blindgangers’: explosieven uit de Tweede Wereldoorlog die niet zijn gedetoneerd. De explosieven worden soms per ongeluk bij graafwerkzaamheden gevonden, en dit brengt veel risico’s met zich mee. Daarom is er een richtlijn vastgesteld voor vooronderzoek bij graafwerkzaamheden. Bij de bouw van bijvoorbeeld woningen of infrastructuur is het verplicht om vooraf onderzoek te doen naar de kans op aanwezigheid van blindgangers, of in vaktermen conventionele explosieven (CE).
Bij dat vooronderzoek wordt een aantal bronnen geraadpleegd. De belangrijkste bron is de verzameling spionage-luchtfoto’s opgenomen in de Tweede Wereldoorlog door de RAF en USAAF.
Figuur 1: Oblique luchtfoto van stationsgebied in Zwolle, 1944. Bron: Dotka Originals
De CE richtlijn voor explosievenonderzoek verplicht de gecertificeerde adviesbureaus om de Nederlandse WOII luchtfoto’s te raadplegen. Spionage-luchtfoto’s werden gedurende WOII gemaakt vóór een bombardement om vijandelijke stellingen in kaart te brengen, en na het bombardement om het resultaat te bekijken voor eventuele vervolgacties. Die combinatie van fotomateriaal biedt vandaag visuele informatie over eventuele blindgangers. Op basis van de luchtfoto-analyse wordt een risico-kaart gemaakt inzake mogelijke explosieven. Deze kaart is voor partijen als Gemeentes, Rijkswaterstaat, ProRail etc. noodzakelijk om bij bouwwerkzaamheden specialistisch opsporing te laten doen alvorens er ergens graafwerkzaamheden kunnen aanvangen.
WOII-beeldbank
De ruim 250.000 WOII luchtfoto’s uit Nederlandse archieven zijn door Dotka volledig digitaal ontsloten en samengebracht in één beeldbank: Dotka Originals – WOII. Ook zijn alle luchtfoto’s opnieuw op coördinaten gelegd, waardoor er gezocht kan worden op adres of op de kaart. Daardoor zijn de foto’s nu terug te vinden en kunnen ze direct gebruikt worden voor explosievenonderzoek. Door het zoeken op de kaart worden er bij elk project meer foto’s gevonden, en is er dus meer feitelijk beeldmateriaal beschikbaar om op elk moment gedegen onderzoek te doen. De levertijd van WOII-luchtfoto’s is teruggebracht van enkele weken vanuit een archief naar 15 minuten vanuit de beeldbank. Zo kunnen explosievenexperts hun werk beter en sneller uitvoeren.
Innovatie en 3D
De luchtfoto’s werden opgenomen met 60% onderlinge overlap. In die overlap is een object zichtbaar met 2 verschillende kijkhoeken. Dat geeft demogelijkheid om met speciale apparatuur stereo te kunnen zien. Het is dezelfde ervaring alsof je in het vliegtuig zit en naar beneden kijkt, maar dan 70 jaar geleden. Tijdens WOII werd zo al in stereo geïnterpreteerd, omdat het inschatten van het terrein en objecten in 3D veel beter gaat. Tegenwoordig is die technologie ook beschikbaar in software, en kan er ook digitaal in 3D naar de 70 jaar oude spionage-luchtfoto’s worden gekeken.
Door het samenvoegen van een hele vlucht aan stereo-luchtfoto’s treedt als neveneffect op dat de luchtfoto’s door het gebruik van innovatieve software veel nauwkeuriger gepositioneerd kunnen worden. Hogere nauwkeurigheid in de luchtfoto’s levert ook een hogere nauwkeurigheid op in de risico-kaarten, waarmee de oppervlakte van het als risicovol geclassificeerde gebied kleiner wordt. Een kleiner risicogebied betekent lagere opsporingskosten.
Figuur 2: Mozaïek van luchtfoto’s van omgeving Zwolle, 1944. Door precieze georeferentie en mozaïeken van 7 luchtfoto’s kan de nauwkeurigheid van verdachte gebieden zeer veel beter, wat opsporingskosten aanzienlijk vermindert. Bron: Dotka Data.
Risicogebied vier keer kleiner
De brede beschikbaarheid van spionage-luchtfoto’s in de beeldbank en weergave van WOII luchtfoto’s in 3D leveren zo een bijdrage aan de veiligheid van de leefomgeving en een kostenbesparing voor de samenleving. In een recent project is het risicogebied door vermeende explosieven door deze aanpak teruggebracht van 90 hectare naar 23 hectare.
Zo levert innovatie met oude luchtfoto’s een factor 4 winst voor overheid en burgers!
